Page 41 - Dnevna doza broj 11

DnevnaDoza

trudnoća, sindrom međubliza- posljedica sindroma malapsorpcije vrijednost gvožđa). Uz sve navede- deficita gvožđa kod djece. Uni-
načke transfuzije, fetomaternalna ili rjeđe hirurških zahvata na dige- no, SA procjenjuje se uz vrijednosti verzalni laboratorijski skrining sa
transfuzija i druga perinatalna kr- stivnom traktu. UIBC (engl. Unsaturated Iron Bin- određivanjem koncentracije he-
varenja. Prematurna dojenčad ima- ding Capacity), odnosno TIBC (engl. moglobina se savjetuje svoj dojen-
ju povećan rizik za deficit gvožđa Dijagnostički postupci Total Iron Binding Capacity) koji su čadi u dobi od devet do 12 mjeseci,
zbog manjeg ukupnog volumena u stanjima deficita gvožđa povišeni. uz procjenu faktora rizika udruže-
krvi na rođenju, povećanih gubi- Koncentracija feritina u serumu Tokom rutinske laboratorijske nih sa deficitom gvožđa i SA. Djeca
taka krvi češćim venopunkcijama je najpouzdaniji pokazatelj stanja obrade u kompletnoj krvnoj sli- sa povećanim rizikom za siderope-
i slabom intestinalnom apsorpci- gvožđa u organizmu. Niske vrijed- ci kod SA karakteristična je ma- niju trebaju dodatni skrining u do-
jom gvožđa. Prehrana ima izuzet- nosti javljaju se kada su zalihe ma- nifestacija smanjenog volumena bi od 15 do 18 mjeseci. Krvnu sli-
no važnu ulogu u nastanku defici- le, i obratno, kada su vrijednosti u eritrocita (MCV, engl. Mean Cor- ku ne tumačiti tokom infekta zbog
ta gvožđa u dojenčadi. Na prvom referentnom opsegu to ukazuje puscular Volume) i smanjene kon- lažno sniženih vrijednosti gvožđa.
mjestu rano uvođenje ili perma- da su zalihe gvožđem uredne. Ob- centracije hemoglobina u eritroci-
nentna ishrana kravljim mlijekom, zirom da je feritin reaktant akutne tu (MCHC, engl. Mean Corpuscular Poremećaji uslijed
alergije na proteine kravljeg mli- faze upale, hiperferitinemija je pri- Hemoglobin Concentration). Za deficita gvožđa
jeka sa okultnim krvarenjem i gu- sutna u inflamatornim stanjima, in- brzu orijentaciju donja vrijednost
bitkom krvi, mliječne formule ko- fekcijama i autoimunim bolestima. MCV je 70 plus broj godina. Deficit gvožđa u malog djeteta je iskustva ljekara
je nisu obogaćene gvožđem, kao i Vrijednosti feritina su povišene i u U težoj anemiji i broj eritrocita udružen sa zaostajanjem u psiho-
nemliječna hrana siromašna gvož- bolestima jetre, hipertireozi, dija- može biti snižen. Broj retikulocita motornom razvoju, oštećenjem
đem nakon šestog mjeseca života. kognitivnih funkcija i promjena-
Predškolski period i adolescencija ma ponašanja. Neurološke mani-
donose povećanu potrebu za gvo- festacije mogu biti ireverzibilne,
žđem zbog povećanog zamaha ra- uprkos korekciji sideropenije. Res-
sta ili ulaska djevojčica u menstrua- piratorne afektivne krize su češće
cione cikluse. Gojaznost povećava u djece sa deficitom gvožđa i po-
rizik za deficit gvožđa u oba spo- sljedičnom disregulacijom autono-
la, ali je češća kod djevojčica. Etio- mnog nervnog sistema, a obično
logija kod adipoznih osoba nije u nestaju nakon korekcije siderope-
potpunosti rasvijetljena, ali se pret- nije. Kod starije djece, adolescena-
postavlja da se radi o nepravilnoj ta i odraslih, neurološki poreme-
ishrani i povećanoj potrebi za gvo- ćaji udruženi sa deficitom gvožđa
žđem unatoč malom unosu. su reverzibilni, a najčešće uključu-
Loši socioekonomski uslovi života, ju deficit pažnje, smetnje koncen-
također, mogu biti jedan od uzro- tracije, otežano učenje i pamćenje
ka SA. U svim životnim razdoblji- te poremećaje spavanja. Gvožđe je
ma deficit gvožđa može biti poslje- od velikog značaja za normalan ra-
dica neadekvatnog unosa gvožđa zvoj imunološkog sistema. Deficit
hranom. Prehrana treba sadržavati gvožđa udružen je sa češćim bak-
gvožđe u bioraspoloživom obliku u terijskim i virusnim infekcijama.
najmanje dva dnevna obroka, jer Simptomi sideropenijske Kod djece koja imaju granične la-
se odjednom mogu apsorbovati boratorijske vrijednosti u pravcu
male količine. Najbolji izvori gvož- anemije (SA) SA, ali još uvijek ne zahtijevaju te-
đa u hrani su meso, jetra i riba. Do- rapijsko liječenje, možemo započe-
SA je najčešća bolest krvi kod preko glavobolje, pika (sklonost
bri izvori gvožđa su cijele žitarice, ti suplementaciju gvožđem FeRAL
grahorice, lisnato povrće, jaja, pre- djece. Klinička slika se razvija jedenju nejestivih supstanci), pa- KID® bočicama koje sadrže 10 mg
rađevine od žitarica, orašasti plo- postepeno, uporedo sa razvo- gofagije (sklonost grickanju ili mikronizovanog gvožđe saharata.
dovi i sušeno voće. Pri tom se gvo- jem manjka gvožđa u krvi, ukoli- sisanju leda), krtih noktiju, tan- Prednost ovog preparata je u pri-
ko izostane pravovremena suple- ke kose, stanjene sluznice jezika,
žđe prisutno u hrani animalnog jatnom okusu zbog čega ga dječi-
mentacija. Simptomi i znakovi SA stomatitisa i angularnog heilitisa.
porijekla značajno bolje apsorbu- ca rado uzimaju, ne iritira želudac
je od gvožđa iz neanimalnog pori- su često nespecifični, a mogu bi- Svi navedeni simptomi i znaci se i ne stvara osjećaj mučnine, ne iza-
jekla (10 do 20 posto prema jedan ti: umor, slabost, slabo tolerisanje povlače sa adekvatnom supsti- ziva neprijatan metalni okus (ima
do dva posto). Prema tome, vege- napora, bljedoća kože i sluznica, tucijskom terapijom. Oralna pri- aromu karamele), ne prouzroku-
tahikardija, palpitacije, ubrzano mjena jednostavnih soli gvožđa
tarijanci i osobe sklone drastičnim je tamnjenje zuba, može se dava-
disanje, funkcionalni sistolički (tri do šest mg/kg elementarnog
dijetama izloženi su povećanom ri- ti dojenčadi nakon šestog mjese-
ziku sideropenije. šum, dok dugotrajna SA može gvožđa na dan u dvije ili tri poje- ca života samostalno ili sa sokom
Vitamin C značajno pojačava iscrpiti kardiovaskularnu rezervu dinačne doze) je najčešće efika- od naranče, odnosno vitaminom C.
apsorpciju gvožđa (čak do četiri i dovesti do zaostajanja u rastu, sna kod djece. Preporuka za sve preparate gvož-
puta apsorpciju gvožđa animalnog đa, pa tako i FeRAL KID® je da se
porijekla). Vegetarijanska prehrana betesu tipa 2, metaboličkom sin- obično je normalan ili umjereno uzima natašte, odnosno, dva sata
sadrži fitate i fosfate koji smanju- dromu i nekim zloćudnim bolesti- snižen. Širina distribucije volume- prije ili dva sata nakon obroka. Za-
ju apsorpciju gvožđa i do 50 po- ma. Snižene koncentracije feritina na eritrocita (RDW, engl. Red Cell nimljivo je reći da preparati gvož-
sto. Tanati (u čaju ili kafi), oksalati prisutne su u hipotireozi, manjku Distribution Width) je indeks va- đa, pa tako i FeRAL KID®, poboljša-
(u špinatu), kalcij (u mlijeku i mli- vitamina C i glutenskoj enteropa- rijacije veličine eritrocita i u side- vaju apetit što je odlična prilika za
ječnim proizvodima), također, re- tiji. Određivanje koncentracije se- ropeniji je povišen. Iskusni hema- uvođenje novih namirnica i korek-
duciraju apsorpciju gvožđa. Način rumskog gvožđa kao izolovanog tolog u perifernom razmazu krvi ciju ishrane.
pripreme i termičke obrade (du- parametra ne daje potpune infor- zapaža anizocitozu tj. razliku u ve- Za razliku od većine drugih proi-
go kuhanje, jača termička obrada) macije o statusu gvožđa u organiz- ličini eritrocita, dok sa progredira- zvoda na bazi gvožđa, FeRAL KID®
hrane utiču na bioraspoloživost mu, jer njegove vrijednosti varira- njem anemije pojavljuju se mikro- je specijalno dizajnirana formulaci-
gvožđa. Krvarenja iz gastrointesti- ju tokom dana. Serumsko gvožđe citoza, hipohromija i anulocitoza. ja gvožđa, gdje je svaka molekula
nalnog trakta mogu biti jedan od treba se određivati ujutro (jutarnje gvožđa obavijena prirodnom kal-
uzroka SA. Infestacija parazitima, vrijednosti su najviše) i prije obroka Skrining deficita gvožđa cijum alginatnom ovojnicom, što
prvenstveno ankilostomom može (jedan obrok koji sadrži veliku koli- mogućava bolju, bržu i kompletni-
uzrokovati sideropeniju. Poreme- činu gvožđa može privremeno nor- Dobra anamneza ishrane je najvaž- ju iskoristivost unesenog gvožđa, a
ćena apsorpcija gvožđa najčešće je malizovati inače sniženu serumsku nija metoda probira za detekciju samim tim i bolju efikasnost. B

41