Page 9 - Dnevna doza broj 11

DnevnaDoza

imunološkog sistema (mastociti, tokom noći te se učestalost noć- može forsirano izdahnuti nakon težini, učestalosti simptoma i pluć-
T-limfociti, eozinofili, makrofagi) te nog kašlja može povezati sa teži- potpunog udaha i mjeri se u litra- noj funkciji (FEV1 i PEF) u tri kate-
strukturne ćelije disajnog sistema nom bolesti. Osim toga kašalj mo- ma. FEV1 je volumen zraka izdah- gorije. To su: blaga, srednje teška ili
(epitelne ćelije, ćelije glatkog mi- že biti uzrokovan i težom fizičkom nut u jednoj sekundi tokom forsi- umjerena i teška. S obzirom na to
šićja, fibroblasti) i medijatori upale aktivnosti. Sljedeći je korak fizikal- ranog izdaha. Razne plućne bolesti da je klinički tok astme promjenjiv,
koje te ćelije stvaraju. Uloga poje- ni pregled pacijenta, ali zbog vari- različito utiču na FEV1 i FVC pa se pacijent može prelaziti iz jedne ka-
dinih tipova ćelija u razvoju bolesti jabilnosti simptoma astme fizikal- za procjenu plućne funkcije često tegorije u drugu.
još je uvijek predmet brojnih istra- nim se pregledom ne može uvijek koristi omjer FEV1/FVC. Opstruktiv- Drugi je način klasifikacije prema
živanja. Opstrukcija disajnih pute- pomoći pri dijagnozi astme. Testo- ne bolesti, poput astme, uzrokuju nivou kontrole te se dijeli u tri ka-
va nastaje kao posljedica brojnih vi plućne funkcije uveliko poma- smanjen FEV1 povećanjem otpora tegorije: kontrolirana, djelimično
promjena kao što su nastanak ede- žu pri potvrdi dijagnoze astme te disajnih puteva zbog bronhokon- kontrolirana i nekontrolirana.
ma, povećana sekrecija sluzi, za- omogućuju kvantifikaciju težine i strikcije ili povećanog nakupljanja
debljanje stijenke disajnih puteva reverzibilnosti opstrukcije disajnih sluzi u disajnim putevima. U tim Farmakološke i
te bronhokonstrikcije. Bronhalna puteva. Oni se, također, koriste i u bolestima i FVC je smanjen. Ali u nefarmakološke mjere
preosjetljivost uzrokuje nastanak praćenju kontrole bolesti i uspješ- manjoj mjeri pa je omjer FEV1/FVC u liječenju astme
bronhokonstrikcije pri kontaktu di- nosti terapije. Postoje brojne me- izrazito smanjen, obično iznosi 40
sajnih puteva sa nespecifičnim sti- Cilj liječenja astme je potpuna iskustva ljekara
mulansima, koji ne bi izazvali kli- kontrola bolesti. To znači nestanak
nički značajnu bronhokonstrikciju Vitamin D regulira simptoma, postizanje i održavanje
u neastmatičara. maksimalne plućne funkcije, sma-
Smatra se da su glavne ćelije ko- oko 900 gena njenje broja i težine egzacerbacija,
je posreduju nastanak astme pod- postizanje najboljeg kvaliteta živo-
skupina limfocita zvanih pomoć- Uloga vitamina D u mehanizmu stvaranje Th1 citokina IL-17, kao ta oboljelog, smanjenje morbidite-
ničke ćelije (eng. T helper cells) T1 urođenog i stečenog imuniteta je i IL-4 od strane naivnih T limfoci- ta i mortaliteta te sprečavanje na-
(Th1) i T2 (Th2). Th1 ćelije stvara- evidentna, iako ne u potpunosti ta. Neke studije su otišle tako da- stanka trajnog oštećenja plućne
ju IL-2 i interferon-γ koji su važan razjašnjena. Dokazano je da vita- leko da tvrde kako modernizaci- funkcije. Sve navedeno treba po-
dio odbrambenog mehanizma će- min D učestvuje u regulaciji oko ja načina života vodi deficijenciji stići uz minimalne neželjene efek-
lija protiv infekcija i antagonizira- 900 gena. Nekoliko studija potvr- vitamina D, jer sve veći dio popu- te liječenja. Lijekovi za astmu dijele
ju razvoj Th2 odgovora. Th2 ćelije đuje da vitamin D sprečava po- lacije provodi vrijeme u zatvore- se na simptomatske (bronhodilata-
stvaraju brojne citokine uključene rast broja CD4 T ćelija i snižava nom prostoru. tori) i temeljne (protuupalni). Kom-
u alergijskom odgovoru kao što su biniranjem ovih lijekova kod veći-
IL-3, -4, -5, -9, -13. Smatra se da kod ne bolesnika može se postići dobra
astme dolazi do narušavanja rav- tode testiranja plućne funkcije, ali do 45 posto. Za dijagnozu astme ili potpuna kontrola bolesti. U ci-
noteže između populacija tih tipo- se u praksi najčešće koristi spiro- potrebno je pokazati i reverzibil- lju brzog uklanjanja simptoma pri-
va ćelija. metrija. nost opstrukcije dišnih puteva što mjenjuju se simptomatski lijekovi
Prvi korak u dijagnosticiranju as- Spirometrijom se mjeri volumen se čini mjerenjem FEV1 prije i 10 i to uglavnom simpatikomimetici
tme jest anamneza pacijenta. Glav- i brzina ili protok zraka kojeg pa- minuta nakon primjene bronho- (selektivni beta-2 agonisti) brzog
ni simptomi astme su kašalj, oteža- cijent može izdahnuti ili udahnu- dilatatora. Najčešće se primjenju- i kratkog djelovanja (SABA). U na-
no disanje, bol i stezanje u grudima ti. Spirometrijom se mogu odre- ju četiri inhalacije po 100 μg salbu- šim prilikama je to salbutamol za
te piskanje. Pojava simptoma na- diti brojni parametri, a u dijagnozi tamola. Ako je razlika između dvije primjenu po potrebi. Treba ista-
kon izlaganja alergenima, varija- astme najčešće se koriste forsirani vrijednosti veća od 12 posto i 200 knuti potrebu dugotrajnog protu-
bilnost simptoma tokom godiš- vitalni kapacitet (eng. forced vital ml tada se može postaviti dijagno- upalnog liječenja u svim oblicima
njih doba te istorija astme i drugih capacity, FVC), forsirani ekspirator- za. Spirometriju bi trebalo ponoviti trajne astme, često i nakon nestan-
alergijskih bolesti u porodici do- ni volumen u prvoj sekundi (eng. barem jednom godišnje radi pra- ka simptoma bolesti. Dokazano je
datno pomažu u dijagnozi. Epizo- forced expiratory volume, FEV1). ćenja progresije bolesti. da se pokazatelji aktivnosti upalne
de kašlja se uglavnom pogoršavaju FVC je volumen zraka koji osoba Astma se najčešće klasificira prema reakcije kontinuirano poboljšavaju

9