Page 9 - Dnevna doza broj 13

DnevnaDoza

ti apsorpciju željeza za 67 posto) ni. Prirodna i sintetička L-askorbin- Kombinirani dokazi iz metabo- nom, pacijenti s poremećajem
i olakšava pretvaranje folne kise- ska kiselina su hemijski identične ličkih, farmakokinetičkih i opser- apsorpcije i određenim hroničnim
line u njen aktivni oblik, čime sti- i nisu poznate razlike u vezi s bi- vacionih studija te iz randomizi- bolestima, ali i novorođenčad hra-
mulira formiranje funkcionalnih ološkim djelovanjem ili bioraspo- ranih kontroliranih istraživanja, njena samo kuhanim kravljim mli-
eritrocita. loživošću. podržavaju konzumiranje količi- jekom. Povećan unos vitamina C
Djeluje i kao antihistaminik te mo- Iako nema definitivnih pouzdanih na vitamina C koje su dovoljne za može koristiti osobama starije do-
že pomoći u olakšavanju simpto- naučnih dokaza da su doze vita- postizanje ravnotežne plazmatske bi, alkoholičarima, narkomanima,
ma alergija. Vitamin C ima važnu mina C do 10.000 mg dnevno štet- koncentracije od najmanje 60-80 oboljelima od AIDS-a, hipertire-
antioksidativnu funkciju, protiv ne po zdravlje, zbog moguće po- μmol/l. Dok jedan veći dio zdravih oidizma, tuberkuloze, osobama
oksidativnog stresa koji se sve vi- jave dijareje i gastrointestinalnih mladih odraslih osoba može po- izloženim hroničnom stresu, re-
še povezuje s mnogim hroničnim tegoba, gornja granica dnevnog stići ove koncentracije u plazmi konvalescentima, pacijentima s
bolestima, uz aktivnu ulogu u ob- unosa vitamina C je dogovorno dnevnim unosom vitamina C od opekotinama, ranama ili fraktura-
navljanju drugih važnih antioksi- ograničena na 2.000 mg dnevno najmanje 200 mg, osobe koje ima- ma koje sporije zarastaju te oso-
danata (studije su pokazale da po- kod odraslih, 1.800 mg kod tinej- ju niži kapacitet apsorpcije vitami- bama izloženim zagađenjima iz analiza
većano konzumiranje vitamina C džera, 1.200 mg kod starije djece na C, kao i starije osobe, trebaju okoline. Bolesnici sa zatajenjem
može podići nivoe plazmatskih (adolescenata), 650 mg kod dje- najmanje 400 mg dnevno, kako bi bubrega i na hemodijalizi izlože-
antioksidansa za 30 posto). Uče- ce 4-8 godina i 400 mg kod djece osigurale koncentracije potrebne ni su opasnosti od nedostatka vi-
stvuje u sintezi nekoliko ključnih uzrasta do tri godine. Kod osoba za zadovoljavajuću tkivnu satura- tamina C, ali uz obavezan ljekarski
biomolekula, a ima ulogu i u regu- predisponiranih za formiranje bu- ciju ovim vitaminom. savjet prije primjene dodatnih ko-
laciji gena i održavanju integriteta brežnih kalcij oksalatnih kamena- ličina vitamina C.
humanog genoma. ca savjetuje se da ne prelaze doze Rizične grupe Manjak vitamina C se može javiti
vitamina C od 1.000 mg dnevno. za manjak vitamina C i kod uzimanja acetilsalicilne kise-
Koliko vitamina C Zdravi bubrezi lako izlučuju višak line (ASK), tetraciklinskih antibio-
vitamina C, ali budući da vitamin tika ili oralnih kontraceptiva te je
trebamo? Osobe u rizičnim i određenim po-
C povećava apsorpciju željeza, prilikom duže primjene ovih lije-
pulacijskim grupama mogu ima-
povišene doze vitamina C trebaju kova potrebno osigurati prehra-
Vitamin C nalazimo u mnogim vr- ti posebne koristi od povećanog
stama voća i povrća, a veće količi- izbjegavati osobe s hemokroma- unosa vitamina C. Tu prvenstve- nu ili dodatke prehrani bogate
ne nalaze se u tropskom voću, ja- tozom ili hemosiderozom, a treba no spadaju aktivni i pasivni puša- vitaminom C. Ipak, iznimno viso-
voditi računa i da izrazito visoke ke doze askorbinske kiseline ni-
godama, kiviju, dinji, paprikama, či, osobe s jednoličnom prehra-
doze vitamina C mogu interferirati su preporučljive jer mogu otežati
brokulama, prokulicama, kelju,
kupusu, paradajzu... Preporučeni s metabolizmom bakra. izlučivanje ASK.
prosječni dnevni unos vitamina C
iznosi 75-90 mg za žene, a 90-110 Širok spektar
mg za muškarce. Zbog izraženijeg potencijalnih koristi
oksidativnog stresa, preporučena
dnevna potreba za vitaminom C je od vitamina C
kod pušača za 35 mg dnevno viša Oko 150 studija na animalnim mo-
nego kod nepušača. Primjera radi, delima ukazalo je na to da vitamin
preporučenu količinu vitamina C C povećava otpornost organizma
sadržavaju jedna čaša soka cijeđe- na infekcije izazvane bakterijama,
ne naranče ili grejpa, jedna šolja
virusima i protozoama (ili ih ubla-
jagoda, dvije šolje brokula ili dva žava) te reducira učestalost kom-
limuna, četiri krompira, šest para- plikacija. Ipak, najviše se istraživa-
dajza ili devet jabuka. Osobe koje nja bavilo običnom prehladom. U
ne unose redovno preporučene
metaanalizi 53 kontrolirana istra-
količine vitamina C u hrani, po- živanja iz 2013. godine potvrđeno
trebe organizma mogu zadovoljiti je konstantno korisno djelovanje
odgovarajućim dodacima prehra- vitamina C na skraćenje trajanja
simptoma. Dodavanje vitamina C
može skratiti trajanje prehlade do
CVit® - novi dodatak prehrani s vitaminom C 39 posto, a korist je izraženija kod
mlađih osoba.
Na tržištu je odnedavno dostu- oblika, poput tableta i kapsula, i • nakon hirurških zahvata i tokom U pet istraživanja je potvrđeno
pan i novi dodatak prehrani, više odgovaraju mlađim korisnici- rekonvalescencije, da kod osoba izloženih fizičkim
CVit® tablete za žvakanje s aro- ma, ali i osobama koje ne mogu ili • krvarenja iz desni, naporima ili stresu dodavanje vi-
mom grejpa, koje sadrže 500 mg ne vole gutati velike tablete. Žva- • nedostatka željeza i anemija, tamina C može prepoloviti uče-
vitamina C u obliku kombinacije kanje potiče na lučenje pljuvačke • rana, opekotina i prijeloma ko- stalost pojave prehlada. U nekim
askorbinske kiseline i natrij-askor- pa se probava i apsorpcija vitami- stiju koji sporo ili teško zarasta- studijama je pokazano i da više
bata, u kojoj se askorbinska kiseli- na C obavljaju prirodnije. ju, doze vitamina C imaju jače djelo-
na nalazi u tzv. puferskom stanju. CVit® se može preporučiti u sta- • nekih malignih bolesti, vanje. Poznato je da se tokom pre-
Smatra se da je askorbinska kise- njima smanjenog unosa ili po- • jednolične prehrane (naročito hlada smanjuje nivo vitamina C u
lina u ovom stanju manje kisela većanih potreba za vitaminom C tokom zime i ranog proljeća), leukocitima, što je osnova za kori-
i manje agresivna prema sluzni- kod: • hipertireoidizma, štenje viših doza vitamina C u do-
ci želuca, što može biti prednost • virusnih infekcija (npr. prehlada, • ahlorhidrije i poremećaja ap- dacima prehrani.
kod osoba koje imaju osjetljiviju gripa, COVID-19...), sorpcije, Snažna antioksidativna aktivnost
sluznicu želuca i žele izbjeći muč- • drugih infekcija različitog pori- • febrilnih bolesti i upalnih pore- vitamina C, za koju se smatra da
ninu ili žgaravicu. jekla, mećaja (npr. dijarealnih), ima preventivnu ulogu u smanje-
Zbog toga mnoge osobe, poput • hroničnih bolesti (npr. srčane, • pušača, nju rizika od razvoja različitih hro-
trudnica, smatraju da su vitamini krvožilne, metaboličke...), • osoba koje redovno konzumira- ničnih i degenerativnih bolesti,
koji se žvaču mnogo lakši za že- • hroničnog stresa, umora i iscr- ju alkohol, predmet je velikog broja istraživa-
ludac, a mogu se uzeti u bilo ko- pljenosti, • starijih osoba… nja. Najčešće se navode istraživa-
je doba dana. Tablete za žvakanje • povećanog fizičkog i psihičkog nja uloge vitamina C u prevenciji
se lakše koriste od čvrstih oralnih napora, kardiovaskularnih i malignih bole-
sti te bolesti očiju.
9

08-09-10 - ISKUSTVA - CVit.indd 3 18. 1. 2021. 12:49:36