Page 12 - Dnevna doza broj 13

DnevnaDoza

gućnost prodora već prisutnih malaksalost, povišena tempera- temperaturu od 32ºC, a pri ulasku do centra za disanje u produženoj
streptokoka. Zbog izrazito naruše- tura, glavobolja i grlobolja. Obič- u pluća zrak je zagrijan na 36ºC, moždini i na taj način nos je pove-
ne otpornosti organizma mogu se na prehlada spontano prolazi, bez neovisno o visini vanjske tempe- zan s dišnom muskulaturom. U no-
javiti mnogobrojne lezije (aftozni specifične terapije. rature. Kod „disanja na usta“ zbog su postoje i kratki „lokalni refleksi“,
stomatitis). Tretiraju se obično lo- U akutnoj fazi preporučuje se začepljenog nosa zagrijavanje zra- kojima se regulira stanje sluznice
kalnim antisepticima, u nekim slu- simptomatska terapija (sredstva ka je znatno slabije, što dovodi do nosa (refleks kihanja).
čajevima i lokalnim kortikostero- protiv bolova, kapi za nos, mno- otežanog rada pluća.
idnim preparatima i analgeticima. go tekućine...) i mirovanje. Antibi- Sluznica nosa ujedno i rashlađuje Fonacijska funkcija
otska terapija indicirana je samo udahnuti zrak isparavanjem sekre-
iskustva ljekara
Upala ždrijela (faringitis) kod bakterijske superinfekcije. Nosne šupljine znatno utiču na
zvučnost i boju glasa. U sluča-
Ždrijelo je izloženo sličnim pato- Funkcije sluznice nosa ju začepljenosti nosa zbog upale
genima, kao i usna šupljina. Od nosne sluznice glas ima „nazalni
bakterijskih upala najčešća je ona Nos je glavni regulator prizvuk“.
uzrokovana beta hemolitičkim udahnutog zraka i zaštit-
streptokokom grupe A (Strepto- ni organ za donje respi- Poremećaji
coccus pyogenes). ratorne puteve, poseb-
Ipak, najčešći uzrok faringitisa su no za alveolarni epitel funkcija nosa
virusi (rinovirus, adenovirus, in- pluća. Sluznica nosa je Hladnoća opterećuje
fluenza, parainfluenza, koronavi- obložena cilindričnim sluznicu nosa i njenu
rusi, herpes simplex...). trepetljikavim epite- funkciju termoregula-
Pacijenti se javljaju zbog bola u lom. Između cilindrič- cije i respiracije.
grlu, povišene temperature, ote- nih nalaze se ćelije ko- Dolazi do pojačanog
žanog gutanja, ali bez curenja iz je luče zaštitnu sluz. lučenja sluzi, nosna slu-
nosa. Kod bakterijske etiologije Sluznica sinusa isto je znica natiče, što otežava
sa izraženim kliničkim simptomi- građena, samo je tanja. disanje i dovodi do zače-
ma propisuju se antibiotici na ba- Najvažnije uloge nosne slu- pljenja nosa.
zi penicilina, a u slučaju alergije na znice su: respiracijska, zaštit- Pregrijane prostorije sa suhim
penicilin ordinira makrolidne anti- na, njušna, refleksna i fonacijska. zrakom isušuju sluznicu te tako
biotike.
smanjuju njenu otpornost i pove-
Respiracijska funkcija ćavaju mogućnost naseljavanja
Upala grkljana (laringitis) ta sa sluznice nosa, čime se gubi raznih mikroorganizama. Mikro-
Većina udahnutog zraka spušta se određena količina toplote. klima u prostorijama je vrlo važna
Najčešća infekcija u zimskom peri- kroz nos i ždrijelo preko dušnika Zaštitna sluz omogućava normal- (temperatura bi trebala iznositi
odu je laringitis. Uzročnici su viru- do bronha i pluća. no vlaženje udahnutog zraka. Sa- oko 20ºC, a u prostorijama u ko-
si, a simptomi su kašalj, grebanje Izdahnuti zrak kreće se sporije stoji se uglavnom od vode (95 po- jima borave bebe oko 24ºC). Vlaž-
u grlu, promuklost. Upala obično stvarajući vrtlog u nosnoj šupljini, sto), a ostatak čine bjelančevine, nost prostorije trebala bi iznositi
zahvata i cijeli gornji respiratorni tako da cirkulirajući zrak stiže i u si- masti, soli i enzim lizozim, koji ima oko 60 posto, uz redovna provje-
trakt. Posebno je potreban oprez nuse. Nos tako osigurava pravilno baktericidno, virucidno i fungicid- travanja.
kod djece zbog malog promje- i ritmično disanje. no djelovanje. Tokom hladnijeg doba godine če-
ra grkljana što, u slučaju oticanja Sluznica nosa zaustavlja većinu če- šće su upale gornjih dišnih puteva.
sluznice, može dovesti do gušenja. Zaštitna funkcija stica prašine i bakterija, koje veže Začepljenost nosa i obilna sekre-
Liječenje se sastoji od inhalacija s
(termoregulacija) na svoju površinu i na taj način fil- cija, uz otežano disanje, šmrcanje,
aerosolom u kojem mogu biti ra- trira zrak koji udišemo. kihanje, su prvi znakovi bolesti.
zličiti kortikosteroidi. Sluznica nosa osigurava grijanje, Upala sluznice nosa (akutni rinitis)
vlaženje i pročišćavanje udahnu- Olfaktorna (njušna) funkcija može biti povezana s upalom si-
Upala tonzila (tonzilitis) tog zraka.
nusa, čemu pogoduju i određeni
Prednost „disanja na nos“ je op- Njušni dio sluznice nosa specifič-
U slučaju čestih upala tonzila, in- timalno zagrijavanje zraka, koji no je građen i ima sposobnost re- imunološki poremećaji.
dicirano je njihovo operativno od- u nosnom dijelu ždrijela postiže akcije na specifične hemijske po- Potrebno je osigurati prohodnost
stranjenje. Komplikacije upale ton- nosne šupljine i tako omogućiti
dražaje. Veza mirisa i okusa vrlo su
zila mogu biti lokalne i sistemske. bliske i nadopunjuju se. Naprimjer, normalno disanje. Jedna od prvih
Jedna od čestih lokalnih kompli- okus hrane koji je usko povezan reakcija je korištenje kapi ili spreje-
kacija je peritonzilarni apsces s mirisom. Ako ima ugodan va za nos. Radi se o dekongestivi-
(širenje upale u meka tkiva ma koji dovode do smanjenja ote-
i primamljiv miris, izaziva
oko tonzile). Kod djece sa i dobar okus i obrnuto. čenosti sluznice i lakšeg disanja:
hroničnim tonzilitisom Ako je olfaktorni epi- hemijski dekongestivi, kapi i sprej
primijećene su sniže- tel oštećen, struja za nos na bazi propolisa, morske
ne vrijednosti lizozi- udahnutog zraka vode, fiziološka otopina i sl. Kapi
ma u pljuvački. na bazi kortikosteroida, koje ima-
ne prolazi svojim ju antiupalni i antialergijski učinak,
normalnim pu- mogu se koristiti kraće vrijeme.
Upala tem, nije očuvan Primjena rastvora na bazi blago
sluznice nosa integritet živaca hipertoničnog rastvora natrij hlo-
i nosnog i njušnih centara i rida obogaćenog lizozimom - je-
ždrijela osjet njuha može dinstvenom zaštitnom prirodnom
(rinitis) biti veoma osla- komponentom (npr. Lynase®) ima
bljen ili izgubljen. niz prednosti. Vrlo ju je važno kori-
Kada virusni uzroč- stiti i preventivno za svakodnevno
nici upale zahvate Refleksna ovlaživanje sluznice nosa. So veže
sluznicu nosa i no- funkcija vodu iz otečene sluznice, olakšava
snog ždrijela, dovode prohodnost nosa i disanje, a djelu-
do simptoma prehlade. Podražaji se iz nosne je i kao prirodni dekongestiv. Na-
Nos je začepljen, sekreci- sluznice preko živaca va- trij iz morske vode rastvara sluz i
ja iz nosa pojačana, javljaju se gusa i trigeminusa prenose olakšava njeno izbacivanje.
12

11-12-13 - ISKUSTVA - Jačanje sluznice usta i nosa.indd 4 21. 1. 2021. 15:28:30