Page 21 - Dnevna doza broj 17

DnevnaDoza

bolest crijeva), kod oboljelih od i centralna senzitizacija.
astme i dijabetesa, kao i kod imu- Gabapentin i pregabalin, Primjena gabapentina se počinje
nodeficijentnih stanja (kao što je sa 300 mg na dan, uz postepeno
HIV infekcija). Pod povećanim rizi- imaju dozno zavisan efekat povećanje doze lijeka na drugi ili
kom su pušači, kao i pothranjene i treći dan, do maksimalne doze od
gojazne osobe. Značajno je napomenuti da oba ono što je važno da se istakne, 3.600 mg. Pregabalin se počinje

lijeka, gabapentin i pregabalin a što u svakodnevnoj kliničkoj dozom od 75 mg dva puta dnev-
Klinička slika PHN imaju dozno zavisan efekat, praksi često predstavlja znača- no, a zatim se doza na pet do se-
što znači da njihova efikasnost jan problem, jeste činjenica da dam dana povećava do maksi-
Osnovna odlika PHN je bol čiji in- upravo proporcionalno raste sa su i neželjeni efekti ove terapije malne doze od 600 mg. U odnosu
tenzitet može da varira od nepri- dozom lijeka te, da bi se u tera- direktno dozno zavisni, što zna- na gabapentin, pregabalin brže
jatnosti do nepodnošljivog, suici- piji PHN ostvario značajan uči- či da su oni češći i intenzivniji sa ostvaruje terapijsku efikasnost.
dalnog bola. Bol ima karakteristike nak, često treba primijeniti više višim dozama lijeka. S obzirom na to da je PHN lokalne
neuropatskog bola, a bolesnici ga doze ovih lijekova. Međutim, distribucije, ograničena na derma-
opisuju kao stalan ili epizodičan, tom u kome je postojala HZ infek-
lancinirajući, žareći, probodan, cija, u ovom entitetu mogu se pri-
paleći. Praćen je parestezijama, mijeniti i lokalni analgetici. iskustva ljekara
dizestezijama, hiperalgezijom i
alodinijom, lokalizovanim u der- Ostali načini liječenja
matomu gdje je bila prisutna her-
petična ospa. Po pravilu je hro- Među lokalnom analgetskom te-
ničnog toka i traje više nedjelja, rapijom svakako su najznačajni-
mjeseci ili godina, a kod nekih bo- ji lidokain i kapsaicin. Lidokainski
lesnika traje i do kraja života. Slika 2a i 2b. Postherpetična ospa flaster (pet odsto) se direktno apli-
kuje na kožu bolnog mjesta. Sma-
Dijagnoza PHN terapija nesteroidnim antiinflama- usta, retencija urina, opstipacija, tra se da djeluje na Na-kanale, a
tornim lijekovima ili neopioidnim ortostatska hipotenzija, tahikar- lokalnom primjenom se izbjega-
Kod većine bolesnika su za po- analgeticima u kombinaciji sa sla- dija i dr. vaju resorpcija i neželjeni sistem-
stavljanje dijagnoze dovoljni ti- bim opioidnim analgeticima, dok Selektivni inhibitori preuzimanja ski efekti. Dozvoljena je primjena
pična anamneza i klinička slika se za bol jakog intenziteta pre- serotonina i noradrenalina imaju tri flastera na dan. Primjenjuje se
oboljelog. Dijagnostički problem poručuju neopioidni analgetici u značajno manje neželjenih efeka- u obliku krema ili gela koji sadrži
se javlja u slučajevima kada uop- kombinaciji sa jakim opioidima. ta, a u ovoj grupi lijekova poseb- 0,075 odsto aktivne supstance, ili
šte nema herpetične ospe ili kod U terapiji PHN primjenjuju se anal- no mjesto zauzimaju venlafaksin flastera s visokom koncentracijom
pacijenata u ranoj fazi VZV infek- getici, opioidi, antidepresivi i an- i duloksetin. Terapija venlafaksi- aktivne supstance od osam odsto.
cije (prije pojave tipičnog raša) ili tikonvulzivi. S obzirom na to da nom se počinje dnevnom dozom Pokazano je da kapsaicin značaj-
u kasnoj fazi (po povlačenju raša). je bol u sklopu PHN tipičan neu- 37,5-75 mg, uz postepeno podi- no smanjuje bol pri tretmanu od
U ovim slučajevima su od nepro- ropatski bol, potrebno je naglasi- zanje dnevne doze na 150-225 60 minuta.
cjenjive važnosti za postavljanje ti da je on nerijetko izuzetno re- mg, maksimalno 375 mg. Najče- I konačno, za liječenje jakog bola
ispravne dijagnoze detekcija VZV frakteran, posebno na primjenu šći neželjeni efekti ovog lijeka su u sklopu PHN mogu se primijeniti
IgM antitijela u krvi, PCR tehnike standardne analgetske terapije, a hipertenzija, kardijalna aritmija i i lijekovi iz grupe opioida: morfin,
detekcije virusa ili virusnih parti- vrlo često i potpuno terapijski re- gastrointestinalne smetnje. Du- metadon, oksikodon, trandermal-
kula elektronskom mikroskopi- zistentan. loksetin se primjenjuje u dnevnoj ni fentanil, tramadol (npr. BOL-
jom, kao i kultura virusa. Prema različitim vodičima za lije- dozi 60 do 120 mg i bezbjedan je DOL®) i dr. Osnovna prednost li-
čenje perifernog neuropatskog kod kardiovaskularnih bolesnika. jekova iz ove grupe u terapiji bola
Terapija PHN bola, gdje se ubraja i PHN, triciklič- Od neželjenih efekata ovog lijeka kod PHN je njihov promptni efe-
ni antidepresivi predstavljaju lije- opisani su mučnina, oštećenje je- kat. Neželjeni efekti su, međutim,
Kako je rizik od razvoja PHN zna- kove prvog izbora. Smatra se da tre, pospanost i nesvjestica. Osim češći nego pri primjeni triciklič-
čajno povećan kod bolesnika sa triciklični antidepresivi svoj efe- djelovanja na bol, lijekovi ove gru- nih antidepresiva i antikonvulzi-
težim oblikom VZV infekcije, pri- kat na neuropatski bol ostvaruju pe povoljno utiču na raspoloženje va, a najčešći su opstipacija, muč-
mjena antivirusnih lijekova u akut- putem nekoliko mehanizama, kao i nesanicu. nina, sedacija, centralna depresija
noj fazi herpes zostera, a naročito što su inhibicija preuzimanja no- disanja, hipogonadizam i imuno-
u prva 72 sata, značajno smanju- radrenalina i serotonina u nervne Antikolvuzivni lijekovi loške promjene. Opioidi pri du-
je trajanje herpetične ospe te uče- završetke, blokiranje kanala, sti- žoj primjeni indukuju hiperalge-
stalost i intenzitet bola u sklopu mulacija endogene antinocicep- Prema svim vodičima za liječenje ziju, a nerijetko se mogu razviti i
PHN. Primjenjuju se aciklovir ta- tivne aktivnosti, kao i smanjenje perifernog neuropatskog bola, tolerancija i fizička zavisnost, kao
blete u dozi od 800 mg pet puta centralne senzitizacije. Iz ove gru- u lijekove za liječenje perifernog i zloupotreba koja se opisuje kod
dnevno, valaciklovir tablete u do- pe najčešće se primjenjuje ami- ubrajaju se i antikonvulzivni lijeko- čak pet do 50 odsto oboljelih. Od
zi od 1.000 mg tri puta dnevno ili triptilin, čija je osnovna prednost vi gabapentin, pregabalin, okskar- nefarmakoloških mjera u terapiji
famciklovir tablete u dozi od 500 jednostavno doziranje. Počinje se bazepin, karbamazepin, valproič- bola kod PHN pokušava se sa re-
mg tri puta dnevno, tokom sedam dozom od 10 do 25 mg uveče, a na kiselina i lamotrigin. U ovoj laksacionim tehnikama, kao što su
dana. Kortikosteroidi se primje- zatim se doza povećava na tri do grupi lijekova posebno efikasnim vježbe disanja, vizuelizacija, zatim
njuju konkomitantno s antiviral- sedam dana, do maksimalne doze su se pokazala dva lijeka – gaba- terapijom toplotom ili hladnoćom
nom terapijom kod oftalmičkog i od 150 mg. Međutim, važno je da pentin (npr. NIRVAX®) i pregaba- (plasiranjem hladnih paketa lokal-
otičkog HZ (Sy Ramsay Hunt). se istakne da je ovaj lijek kontrain- lin (npr. EPIRON®). Ovi lijekovi su no), TENS-om i dr.
Simptomatska terapija podrazu- dikovan kod bolesnika sa kardijal- analozi GABA-e, koji svoje dejstvo Vakcinacija s atenuisanom for-
mijeva lijekove za liječenje bola nim aritmijama i da doze više od ostvaruju vezivanjem za alfa-2- mom VZV aktivira produkciju spe-
kod HN i PHN. Liječenje bola kod 100 mg mogu da dovedu do izne- delta subjedinicu Ca kanala, čime cifičnih T-limfocita, čime se spre-
HN je značajno za prevenciju ra- nadne srčane smrti. Triciklični an- smanjuju influks kalcijuma nakon čava reaktivacija virusa. Vakcina
zvoja PHN i tu se primjenjuju lije- tidepresivi se ne smiju primjenji- depolarizacije i posljedično inhi- je testirana na velikom broju is-
kovi prema trostepenoj ljestvici vati zajedno s inhibitorima MAO, biraju oslobađanje ekscitatornih pitanika i odobrena od FDA-e za
predloženoj od Svjetske zdrav- a bolesnika je potrebno upozoriti neurotransmitera i neuropeptida kliničku primjenu kod starijih od
stvene organizacije, koja se bazira na moguće neželjene efekte, kao kao što su glutamat, noradrenalin i 60 godina. Efikasno prevenira her-
na intenzitetu bola. Za bol umje- što su sedacija, konfuznost, pado- supstance P. Na ovaj način smanju- pes zoster, a zaštitni efekat može
renog intenziteta preporučuje se vi, otežana akomodacija, suvoća je se postsinaptička ekscitabilnost da traje tri godine. B
21

20. 12. 2021. 10:50:54
20-21 ISKUSTVA LJEKARA - Postherpeti na neuralgija.indd 3
20-21 ISKUSTVA LJEKARA - Postherpeti na neuralgija.indd 3 20. 12. 2021. 10:50:54