Page 13 - Dnevna doza broj 17

DnevnaDoza

ja na stres povećava agregaciju mmHg, odnosno ispod 130/80 20-30 posto nakon akutnog infar- gane i organske sisteme, ali često
trombocita, aktivira renin-angi- mm Hg za dijabetičare) od izu- kta miokarda (primarno smanjuju- i brojne neželjene efekte. Neselek-
otenzin sistem te tako poveća- zetne važnosti u prevenciji mož- ći maligne aritmije ovisne o kate- tivni beta-blokatori ne bi se smjeli
va stvaranje angiotenzina II koji danog udara. Intenzivna kontro- holaminima). primjenjivati kod bolesnika s as-
povećava krvni pritisak. la i adekvatna terapija krvnog Djelovanje beta-blokatora zasni- tmom ili bilo kojom reaktivnom
− Holesterol. Povišene vrijedno- pritiska smanjile su morbiditet va se na sposobnosti blokiranja bolesti dišnih organa.
sti holesterola dokazano se po- i mortalitet moždanog udara za beta-receptora koji imaju poseb- Selektivni beta-blokatori primar-
vezuju s učestalošću moždanog 40 posto. Već nakon tri do pet na farmakološka svojstva i speci- no blokiraju samo beta-1 recep-
udara. Povišena koncentracija godina odgovarajućeg liječenja fičan raspored u tkivima: tore. Time se djeluje samo na sr-
LDL-a i snižena koncentracija hipertenzije visoki rizik od mož- − beta-1 receptori smješteni su u ce, dok funkcija ostalih organskih
“zaštitnog” HDL holesterola po- danog udara vraća se na nivo srčanom mišiću pa se nazivaju i sistema ostaje nepromijenjena.
većavaju rizik od nastanka ate- prosjeka populacije. „srčani“ receptori. Najpoznatiji i najčešće korišteni
roskleroze i posljedično možda- − beta-2 receptori nalaze se u selektivni beta-blokatori su ateno-
nog udara. Liječenje hipertenzije glatkim mišićima bronha, krv- lol i metoprolol, a u posljednjih 10
− Trigliceridi. Pokazalo se da vi- nih sudova, probavnih organa, godina češće se primjenjuju viso-
soke vrijednosti triglicerida iza- U liječenju hipertenzije koriste se jetre i maternice. koselektivni beta-1 blokator – bi-
zivaju poremećaj koagulacije različite vrste lijekova, najčešće iz soprolol (npr. PROBILOL®) i nebi- iskustva ljekara
krvi i potiču trombogenezu, po- grupe beta-blokatora, ACE inhibi- volol.
većavajući na taj način rizik od tora, antagonista kalcijevih kana- Bisoprolol se u praksi često primje-
moždanog udara. la, diuretika i dr. njuje kao prva linija u liječenju ar-
− Šećerna bolest (DM). Promjen- Za efikasniji učinak medika- terijske hipertenzije, u kombinaci-
ljivi je faktor rizika od možda- mentozne ji sa vrlo niskom dozom diuretika.
nog udara. Utvrđeno je da bo- Početna doza bisoprolola je 1,25
mg, ciljna doza iznosi 10 mg, dok
mg, ciljna doza iznosi 10 mg, dok
lesnici sa DM imaju dvostruko mg , ciljna do za iznosi 10 mg , dok
20
višu smrtnost nakon ishemij- maksimalna doza iznosi 20
maksimalna
do
za iznosi
maksimalna doza iznosi 20
skog moždanog udara nego mg jedanput dnevno.
osobe koje nemaju šećernu Djelovanje bisopro-
bolest, a isto tako sporije lola je postupno i ne
se oporavljaju od bolesni- dovodi do naglog pa-
ka koji nemaju šećernu bo- da pritiska, kao što je
lest. to slučaj kod primjene
− Fibrilacija atrija (FA). alfa-blokatora.
Vrlo je značajan rizični − Zbog svoje visoke se-
faktor. FA povećava ri- lektivnosti, bisoprolol se po-
zik od moždanog uda- kazao kao mnogo sigurniji lijek
ra za pet puta. Primjenom u terapiji hipertenzije kod bo-
peroralnih antikoagulan- lesnika sa bronhospazmom u
tnih lijekova (npr. varfarin) okviru opstruktivnih oboljenja
kod ovih pacijenata smanju- pluća.
je se rizik od moždanog udara − Kod bolesnika sa perifernom
za oko 70 posto. Ova terapija se arterijskom rezistencijom biso-
uvodi kod osoba mlađih od 65 Beta-blokatori pomažu kontroli prolol (dat u dozama nižim od
godina sa dijagnozom FA, kao ciljnih) ne izaziva povećanu va-
dio preventivnih mjera, uz re- i regulaciji krvnog pritiska skularnu rezistenciju, dok kod
dovnu kontrolu INR-a (eng. In- bolesnika sa zatajenjem srca i
ternational Normalized Ratio), sa Beta-blokatori djeluju tako što zana je i sa povećanim rizikom istovremenim dijabetesom bi-
optimalnim vrijednostima izme- sprečavaju oslobađanje renina – od razvoja zatajenja srca. Zato soprolol smanjuje inzulinsku
đu 2,0-3,0. Na ovaj način se kod hormona kojeg luče bubrezi (re- je kontrola i regulacija krvnog rezistenciju.
rizičnih pacijenata sa FA može nin uzrokuje vazokonstrikciju te pritiska element holističkog li- Beta-blokatori su efikasni u suz-
smanjiti rizik od nastanka mož- na taj način dovodi do povišenja ječenja bolesnika sa zatajenjem bijanju ventrikularnih aritmija,
danog udara za 68 posto. krvnog pritiska). Dugotrajna i srca i mjesto primjene beta-blo- odnosno, preveniraju iznenadnu
Bolesnici stariji od 65 godina i neregulirana hipertenzija pove- katora (npr. PROBILOL®). srčanu smrt u širokom spektru sr-
oni koji iz određenih razloga ne čanih bolesti sa zatajenjem srca ili
smiju uzimati peroralne antiko- bez njega.
agulante mogu uzimati acetil- terapije neophodni su i modifi- − beta-3 receptori nisu dovoljno Tri randomizirana klinička ispiti-
salicilnu kiselinu u dozi 100-300 kacija životnih navika, smanjenje ispitani, a nalaze se u masnom vanja - bisoprolol (u studiji CIBIS
mg/dnevno (npr. BOSPYRIN®). tjelesne težine, zdrava prehrana i tkivu. II), metoprolol-sukcinat (u studi-
Antikoagulantna terapija se ne ograničena konzumacija alkohola. Beta-blokatore razlikujemo po to- ji Merit HF) i karvedilol (u studiji
smije propisivati pacijentima Pravovremeno uključivanje antihi- me da li blokiraju beta-1 ili beta-2 Copernicus), s ukupno oko 9.000
koji su imali hemoragijski mož- pertenzivne terapije i lijekova koji receptore: bolesnika - pokazala su smanjenje
dani udar. reguliraju srčanu frekvencu pred- − blokiranjem beta-1 receptora smrtnosti (za otprilike jednu tre-
− Hipertenzija. Najznačajniji stavlja jedan od najvažnijih fakto- usporava se srčana frekvenca, ćinu) i smanjenje ukupnog broja
faktor rizika za moždani udar. ra u prevenciji moždanog udara. smanjuje potrošnja kisika, olak- hospitalizacija zbog zatajenja sr-
Smatra se odgovornom za jed- U tretmanu hipertenzije i pore- šava anginozna bol i snižava ca. Ovi pozitivni rezultati kasnije
nu trećinu svih moždanih uda- mećaja srčanog ritma posebno krvni pritisak. su potvrđeni i u starijoj populaciji
ra. Metaanaliza 14 randomizi- mjesto zauzimaju beta-blokatori. − blokiranjem beta-2 receptora (≥ 70 godina) uključenoj u studiju
ranih kliničkih studija pokazala Njihova primjena u kliničkoj prak- nastaju efekti vazokonstrikcije, SENIORS sa nebivololom.
je da smanjenje dijastolnog ar- si datira iz ranih šezdesetih godi- bronhokonstrikcije, kontrakcije Navedena klinička ispitivanja su
terijskog pritiska za samo 5-6 na, kada su se koristili prvenstve- maternice i probavnih organa. pokazala da četiri beta-blokato-
mmHg uzrokuje smanjenje uče- no kao antihipertenzivi. Kasnije Ako blokiraju i jednu i drugu gru- ra: metoprolol-sukcinat, bisopro-
stalosti moždanog udara za čak je uočena njihova uloga u liječe- pu receptora, nazivamo ih ne- lol, karvedilol i nebivolol mogu
42 posto. Zbog toga je održa- nju angine pektoris, a početkom selektivni beta-blokatori. Takvi poboljšati ishode, smanjiti smrt-
vanje normalnih vrijednosti ar- osamdesetih dokazan je i njihov blokatori imaju posebno širok nost i hospitalizaciju kod bolesni-
terijskog pritiska (ispod 140/80 učinak na redukciju mortaliteta za spektar djelovanja na brojne or- ka sa zatajenjem srca. B
13

20. 12. 2021. 10:49:49
12-13 ISKUSTVA LJEKARA - Faktori rizika za moždani udar.indd 3
12-13 ISKUSTVA LJEKARA - Faktori rizika za moždani udar.indd 3 20. 12. 2021. 10:49:49