Page 34 - Dnevna doza broj 17

DnevnaDoza

iskustva ljekara

Makrolidi i

imunomodulacija

Sve je veći broj dokaza da makrolidi, osim direktnog antimikrobnog učinka, imaju još važniju ulogu –

imunomoduliranje upalnog odgovora, što ih svrstava u grupu antimikrobika sa višestrukom funkcijom
i upotrebljivosti kod liječenja različitih hroničnih upala.

Autor: Dr. sc. med. Belma Gazibera, specijalista infektologije,
Klinika za infektivne bolesti KCU Sarajevo

d otkrića grupe makrolid- gu – imunomoduliranje upalnog tromicina i klaritromicina inhibira- ra stimulacije kolonije makrofaga
nih antibiotika 1952. godi- odgovora, što ih svrstava u grupu ju IL-8 mRNA i protein u epitelnim granulocita (GM-CSF). Kod teške
ne do danas pripisuju im se antimikrobika sa višestrukom funk- ćelijama bronhija zdravih osoba, ali astme, osim eozinofila, povišene
Obrojni korisni efekti. Izvorno cijom i upotrebljivosti kod liječenja i onih sa hroničnim inflamatornim su i koncentracije neutrofila i IL-
su izolirani iz kulture Streptomyces različitih hroničnih upala. Narušen bolestima disajnih puteva. Na miši- 8 u disajnim putevima. Upotreba
erythraea, a dobili su naziv prema upalni odgovor prestaje štititi ljud- jem modelu azitromicin je značajno azitromicina, klaritromicina ili rok-
svojoj glavnoj karakteristici – ma- ski organizam od egzogenih napa- snizio nivoe TNF-α u plućima, a to je sitromicina snižava koncentraci-
krocikličnom laktonskom prstenu, da, postaje mu neprijatelj broj je- bilo povezano s inhibicijom regru- ju eozinofila i neutrofila, inhibira
koji može sadržavati i do 23 atoma. dan, pokretanjem kaskade upalnih tacije neutrofila u pluća stimulirana migraciju neutrofila, snižava kon-
Termin „makrolid“ koristi se za opi- dešavanja oštećuje ćelije i čini ih Pseudomonas aeruginosa noksom. centraciju navedenih citokina u
sivanje lijekova koji podrazumije- ranjivima za nove nokse. Dakle, postoje značajni i uvjerljivi uzorcima nazofaringealnog sekre-
vaju niz bioaktivnih agenasa, uk- podaci koji pokazuju da 14-člani i ta, sputuma ili bronhoalveolarnog
ljučujući antibiotike, antifungalne Efekti makrolida na 15-člani (ali ne i 16-člani) makrolidi lavata (BAL). Eritromicin smanjuje
lijekove, prokinetike i imunosupre- infl amaciju mogu smanjiti hipersekreciju proi- potrebu za kortikosteroidima u li-
sive. Posljednjih decenija makrolid- nflamatornih citokina i hemokina u ječenju astme.
ni antibiotici, pogotovo 14-člani Šta je to što čini makrolide značaj- ćelijskoj kulturi, na životinjskim mo- Interesiranje za imunomodulator-
(eritromicin, klaritromicin, roksi- nima za inflamaciju? delima bolesti i kod osoba sa hro- ne efekte makrolida počelo je 60-
tromicin), 15-člani (azitromicin) i Smatra se da su citokini i hemoki- ničnom plućnom bolesti. tih godina prošlog stoljeća zapa-
16-člani (spiramicin, josamicin, mi- ni ključni u regulaciji upalnog od- Danas se sve većem broju akutnih žanjem da su 14-člani antibiotici
dekamicin), kao široko rasprostra- govora sa pro- i anti- inflamator- ili hroničnih patoloških stanja pri- bili efikasni kao agensi koji „štede
njena grupa antibiotika, koristili nim efektima, a makrolidi imaju pisuju inflamatorni okidač i poja- steroide“, kada se koriste za liječe-
su se uglavnom za tretman naj- sposobnost smanjenja proizvod- čana produkcija citokina u patoge- nje pacijenata sa teškom astmom.
češćih infekcija poput upale plu- nje proinflamatornih citokina, ko- netskoj kaskadi. Suzbijanje neutrofilne upale disaj-
ća, bronhitisa, faringitisa, kožnih ji su štetni po domaćina. Mehaniz- nih puteva pokazalo se kao naj-
i mekotkivnih infekcija, sami ili u mi koji leže u osnovi inflamatornih Astma i druge hronične jači imunomodulatorni odgovor
kombinaciji s antibioticima jačeg efekata makrolida manje su shva- respiratorne bolesti od 14-članih i 15-članih prstena-
antibakterijskog djelovanja. Imaju ćeni. Osim ribozomalno posredo- stih makrolida. Prošlo je više od 20
odličnu penetraciju u tkivo i anti- vane inhibicije proizvodnje fakto- Astmu karakteriziraju hronična godina otkako su imunomodula-
mikrobno djelovanje, uglavnom na ra virulencije patogena, predloženi upala, reverzibilna opstrukcija i hi- torni efekti makrolida prihvaćeni
gram-pozitivne koke i atipične pa- su brojni drugi mehanizmi, uklju- perreakcija disajnih puteva. Kod kao standard u liječenju difuznog
togene. Eritromicin A, 14-člani ma- čujući djelovanje na imunitet do- eozinofilne astme važnu ulogu panbronhiolitisa, sinusitisa i hro-
krolid, bio je prvi makrolid uveden maćina. imaju eozinofili, mastociti i Th2 po- nične opstruktivne plućne bole-
u kliničku praksu. Provedena su brojna ispitivanja o sredovana upala. Povišene su kon- sti. Posljednjih godina azitromicin
Sve je veći broj dokaza da makro- efektima makrolida na pojedine centracije IL-4, IL-5, IL-6, IL-9, IL-10, je široko prihvaćen kao imunomo-
lidi, osim direktnog antimikrob- inflamatorne medijatore. Dokaza- IL-13, molekula adhezije vaskular- dulatorni agens za liječenje cistič-
nog učinka, imaju još važniju ulo- no je da fiziološke koncentracije eri- nih ćelija-1, CC hemokina i fakto- ne fibroze i bronhiektazija.
34

27. 12. 2021. 09:18:32
34-35 ISKUSTVA LJEKARA - Makrolidi.indd 2 27. 12. 2021. 09:18:32
34-35 ISKUSTVA LJEKARA - Makrolidi.indd 2