Page 8 - Dnevna doza broj 19

DnevnaDoza

Hiperlipidemija i

kardiovaskularna oboljenja

Statini djeluju inhibirajući HMG-CoA reduktazu, enzim koji određuje brzinu metaboličkog puta
iskustva ljekara
biosinteze holesterola. Inhibiranje ovog enzima u jetri rezultira smanjenom sintezom holesterola i

povećanom sintezom LDL receptora, što povećava klirens lipoproteina male gustoće (engl. LDL - low
density lipoprotein) iz krvotoka.

Autor: Dr. Davorka Katana, specijalista neurologije,
Klinika za neurologiju, UKC RS, Banja Luka

iperlipidemija je abnormal- di, beta-blokatori, estrogeni), hi- sistema i
no visoka količina nekih ili pertireoza, prestanak rada bubre- može do-
svih lipida ili lipoproteina. ga, nefrotički sindrom, alkohol, vesti, za-
HNajčešći je oblik dislipide- rijetki endokrini i metabolički po- visno od
mije. Lipidi se prenose u lipopro- remećaji. mjesta,
teinima te njihova veličina utiče na Povišenim masnoćama u krvi sma- do ra-
njihovu gustoću. Lipoproteini i vr- traju se povišene vrijednosti uku- zličitih
sta apolipoproteina (proteini koji pnog holesterola, njegove LDL ošteće-
vezuju lipide u lipoproteine) koju frakcije i triglicerida. nja. Ako
sadrži utiču na njegovu sudbinu i Visoke vrijednosti masnoća u kr- se to su-
ulogu u metabolizmu. vi izazivaju stvaranje aterosklerot- ženje do-

skog pritiska, pritom dolazi do su- godi u krv-
Hiperlipidemija - uzroci ženja arterija i krv sa kiseonikom nim sudovima
otežano stiže do vitalnih organa koji opskrbljuju
Hiperlipidemija je najčešće uzroko- te se počinju osjećati simptomi: srce (koronarni krv-
vana lošim životnim navikama, pri- ni sudovi), radi se o an-
tom mislimo na debljinu, pušenje i - bol i pritisak u grudima, gini pektoris, ako se krvni sud
nedostatak fizičke aktivnosti. - zamaranje, potpuno začepi, radi se o srčanom holesterola više od 1,0 mmol/l.
Takođe, i neke druge bolesti i sta- - kratak dah, udaru (infarktu miokarda), ako se U svakom slučaju, poželjne kon-
nja mogu biti uzroci hiperlipide- - smanjenje distance hoda sa po- začepljenje dogodi u krvnim sudo- centracije triglicerida su one ispod
mije: javom grčeva u nogama, vima koji opskrbljuju mozak, radi 1,7 mmol/l. Važno je napomenuti
kako postoje velika odstupanja od
- bolesti bubrega, - vrtoglavica, se o moždanom udaru. poželjne, tj. referentne koncentra-
- bolesti štitne žlijezde, - prolazno trnjenje jedne polovine Holesterol u plazmi nije topiv pa se cije holesterola u odnosu na rizič-
vezuje za proteine koji ga prenose
- dijabetes lica, jezika i tijela, krvlju u obliku LDL i HDL holestero- ne faktore. Glavne kardiovasku-
- trudnoća. - prolazni poremećaji vida i govo- la. LDL holesterol (holesterol niske larne rizične faktore dijelimo na
Bolest lipida, naročito holesterola, ra. gustoće) je rizični faktor ateroskle- promjenjive (pušenje, debljina, ar-
povećava se sa godinama. Mogući Nabrojani simptomi su dio klinič- roze i kardiovaskularnih oboljenja terijska hipertenzija, loše regulisa-
uzroci hiperlipidemije su: ke slike angine pektoris, periferne pa ga nazivaju lošim holesterolom, na šećerna bolest) te nepromjenji-
ve (genetska sklonost, dob i pol).
- genetska predispozicija, arterijske bolesti, TIA, RIM i treba ih dok HDL holesterol (holesterol vi- Poželjna koncentracija LDL hole-
- debljina, shvatiti kao najavu budućih kardio- soke gustoće) sprečava nastanak sterola kod bolesnika, nakon pre-
ateroskleroze i kardiovaskularnih
vaskularnih događaja kao što su:
- izrazito visoka vrijednost hole- bolesti pa se naziva dobri holeste- bolovanog akutnog infarkta mio-
sterola u krvi, - infarkt miokarda, rol. Koliki je rizik od holesterola za karda, iznosi manje od 1,4 mmol/l
- nedostatak fizičke aktivnosti, - moždani udar, nastanak kardiovaskularnih obo- te je vrlo važno sagledati sve pri-
- umjerena do visoka konzumaci- - gangrena noge. ljenja, možemo najbolje sagledati sutne kardiovaskularne rizične fak-
ja alkohola, iz tablica za procjenu sveukupnog tore prije odluke o liječenju poviše-
nih masnoća u krvi.
- prehrana sa puno masti i ugljiko- Holesterol i moždani kardiovaskularnog rizika.
hidrata, udar Liječenje povišenih
- pušenje, Visok holesterol je jedan od glav- Koje su normalne
- dijabetes – slabo kontrolisan, nih faktora rizika za moždani udar. vrijednosti masnoća u masnoća u krvi
- bolesti štitne žlijezde (hipotireo- Da bismo spriječili nastanak sr- krvi? Prvi korak u razmatranju optimal-
za) i bolesti bubrega, čanog ili moždanog udara koji se nog modaliteta liječenja hiperho-
- ciroza jetre i događa zbog nastanka ateroskle- Preporučena koncentracija uku- lesterolemije jeste procjena uku-
- lijekovi: kortikosteroidi, diuretici, rotskog plaka, trebamo posvetiti pnog holesterola, koji predstavlja pnog kardiovaskularnog rizika.
kontracepcijske pilule i beta-blo- posebnu pažnju povišenim masno- zbir HDL i LDL holesterola za oso- Prema posljednjim preporukama
katori. ćama u krvi. Prevelika količina ma- be bez dodatnih rizičnih faktora Evropskog kardiološkog društva
Imajući u vidu sve navedeno, hi- snoća u krvi taloži se na zidovima (na primjer, odranije poznata ate- te Evropskog društva za ateroskle-
rosklerotska bolest, šećerna bolest,
rozu, za procjenu rizika koristimo
krvnih sudova, koja bubri i polako
perlipidemija može biti: sužava arteriju. Događa se da dođe hronična bubrežna bolest), iznosi se SCORE tablicom. Navedena ta-
a. Primarna – uzrok je genetski. do pucanja zida i stvaranja ugruš- manje od 5,0 mmol/l, dok preporu- blica predstavlja kombinaciju pro-
b. Sekundarna – najčešći uzroci ka. Ovaj proces može se dogodi- čena koncentracija LDL holesterola mjenjivih i nepromjenjivih rizič-
su: dijabetes, neki lijekovi (tijazi- ti na bilo kojem dijelu arterijskog iznosi manje od 3,0 mmol/l, a HDL nih faktora, potrebnih za procjenu
8

30. 6. 2022. 12:26:39
08-09 - ISKUSTVA LJEKARA - Hiperlipidemija.indd 2
08-09 - ISKUSTVA LJEKARA - Hiperlipidemija.indd 2 30. 6. 2022. 12:26:39